ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (พระประแดง) ศาลพระพิฆเนศที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (พระประแดง) บนยอดเสาหลักเมืองมีองค์พระพิฆเนศที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย

ศาลพระพิฆเนศ หรือ เจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดง ตั้งอยู่ที่เทศบาลเมืองพระประแดง ถนนนครเขื่อนขันธ์-พระประแดง ต.ตลาด อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการ ติดกับที่ว่าการอำเภอพระประแดง

ศาลหลักเมืองแห่งนี้สร้างขึ้นเมื่อ วันศุกร์ที่ ๒ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๓๕๘ เป็นหลักเมืองเก่าของอำเภอพระประแดง ในสมัยเมื่ออำเภอนี้มีฐานะเป็นเมือง เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์แห่งหนึ่งซึ่งชาวเมืองพระประแดงเคารพนับถือมาก และได้รับการยกย่องว่าเป็นศาลหลักเมืองหนึ่งเดียวที่มีองค์พระพิฆเนศที่เก่าแก่มากที่สุดในประเทศไทย

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (พระประแดง) เป็นหลักเมืองเก่าของอำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ในสมัยเมื่ออำเภอนี้ยังมีฐานะเป็นเมืองอยู่ ศาลหลักเมืองพระประแดง (สมุทรปราการ) เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่เมืองพระประแดง มาตั้งแต่เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระบรมราชพงษเชษฐมเหศวรสุนทร พระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ ๒) พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สร้างเมืองนครเขื่อนขันธ์ ขึ้นเมื่อวันศุกร์ เดือน ๗ แรม ๑๐ ค่ำ ปีกุล สัปตศก จุลศักราช ๑๑๗๗ ซึ่งตรงกับวันศุกร์ที่ ๒ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๓๕๘ โดยทำพิธีฝังอาถรรพ์เสาหลักเมือง และอัญเชิญองค์พระพิฆเนศมาประดิษฐานบนยอดเสาหลักเมือง พร้อมทั้งสร้างศาลประจำเมืองขึ้นตามโบราณราชประเพณี โดยมีลักษณะเป็นศาลเจ้าแบบจีน

ภาพจาก temple.siamganesh.com

ภายในศาลหลักเมืองจะมีรูปหล่อองค์พระพิฆเนศที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย ประดิษฐานอยู่ภายในบุษบกแบบไทย มีลักษณะเป็นพระพิฆเนศศิลา มีสี่พระกร พระกรขวาบนถือตรีศูล พระกรซ้ายบนถือปาศะ (บ่วงบาศ) พระกรขวาล่างถืองา และพระกรซ้ายล่างถือถ้วยขนม ทรงประทับนั่งบนฐานบัวหงาย และมีความงดงามแบบเรียบง่าย เนื่องจากที่องค์เทวรูปแทบจะไม่มีลวดลายเครื่องประดับใดๆ เลย และเราจะไม่เห็นเสาหลักเมือง เพราะเนื่องมาจากตัวเสาหลักเมืองนั้น จะอยู่ที่ใต้ฐานขององค์พระพิฆเนศ (เจ้าพ่อหลักเมือง) พอดี ซึ่งจะมีลักษณะเป็นเสาก่ออิฐถือปูนทรงสี่เหลี่ยมจตุรัสและทาด้วยสีแดง

ภาพจาก เฟสบุ๊คเพจ คนรักพระพิฆเนศ

การสร้างหลักเมืองขึ้นโดยยึดถือเอาตามแบบศาสนาพราหมณ์ โดยมีเมืองเล็กๆ หลายๆ เมืองรวมกันเป็นเมืองใหญ่ อย่างเช่น หลักเมืองที่มีความเก่าแก่ที่สุดของสยามประเทศ นี้คือ หลักเมืองศรีเทพ (จังหวัดเพชรบูรณ์) สร้างด้วยศิลาหินทราย, หลักเมืองกรุงเทพมหานคร สร้างด้วยไม้มงคล (แกนไม้สัก-ประกบด้านนอกด้วยไม้ชัยพฤกษ์)

หลักเมืองเก่าพระประแดง (จังหวัดสมุทรปราการ) หรือบางคนเรียกว่า “ศาลหลักเมืองนครเขื่อนขันธ์” หรือ “ศาลหลักเมืองปากลัด” สร้างด้วยเสาก่ออิฐถือปูนโบราณ เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และสำคัญอีกแห่งหนึ่ง ที่มีชาวเมืองเคารพนับถือเป็นอย่างมาก เสาหลักเมืองพระประแดง (สมุทรปราการ) มีความพิเศษคือ มีเทวรูปของพระพิฆเนศ สถิตย์อยู่บนยอดเสาหลักเมือง เป็นประเพณีในลัทธิพราหมณ์ ประเทศอินเดีย

ภาพจาก เฟสบุ๊คเพจ คนรักพระพิฆเนศ

ในเรื่องความศักดิ์สิทธิ์ของศาลเจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดงนั้น มีขึ้นเมื่อในอดีต ตอนยามที่บ้านเมืองเกิดวิกฤตต่างๆ พวกชาวบ้าน พ่อค้าแม่ค้า ก็มักจะไปกราบไหว้ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง (พระพิฆเนศ) เพื่อที่จะขอพรอยู่เสมอ

ในเขตบริเวณตลาดพระประแดง (สมุทรปราการ) นั้น มีชาวจีนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ร้านค้าส่วนใหญ่ก็จะเป็นของชาวจีน ส่วนพื้นที่บริเวณโดยรอบๆ ก็จะมีชนชาวมอญหรือที่เรียกว่าชาวรามัญ อาศัยกระจายอยู่ทั่วไปปะปนกับคนไทย สภาพศาลหลักเมืองพระประแดงจึงมีการก่อสร้างและบรรยากาศเป็นศาลเจ้าหรือศาลเจ้าจีน

ภาพจาก เฟสบุ๊คเพจ คนรักพระพิฆเนศ

ศาลหลักเมืองพระประแดง (สมุทรปราการ) ได้มีการปรับปรุงบูรณะขึ้นหลายครั้ง ด้วยความร่วมมือร่วมแรงของชาวพระประแดง แทบไม่เห็นเค้าโครงเดิมของศาลหลักเมือง แต่ก็ยังคงความสวยงามจนถึงปัจจุบันแห่งเมืองนครเขื่อนขันธ์ อันเป็นนามพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระบรมราชพงษเชษฐมเหศวรสุนทร พระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ ๒)

และก็ยังมีอีกความเชื่อหนึ่งว่า ความศักดิ์สิทธิ์ของศาลเจ้าพ่อหลักเมืองนั้น ยังช่วยให้ชาวพระประแดงรอดพ้นจากสงครามโลกมาได้ เนื่องมาจากเมื่อญี่ปุ่นได้แพ้สงครามแล้วได้มาหลบพักในบริเวณท่าน้ำฯ ทางฝรั่งเศสจะนำระเบิดมาทิ้งบอมในบริเวณจุดที่ทหารญี่ปุ่นมาพักหลบอยู่ แต่ด้วยคนในระแวกนั้นทั้งหมดได้ไปไหว้ขอพรจากองค์เจ้าพ่อในศาลหลักเมือง ให้เมืองแห่งนี้รอดพ้นจากระเบิดในครั้งนี้ และด้วยความเชื่อที่ว่าองค์เจ้าพ่อท่านได้ปัดระเบิดของทางฝรั่งเศสที่จะมาบอม ให้เลยไปตกลงในจุดที่เป็นป่าไผ่ (บริเวณวัดกลาง) แทน จึงทำให้คนแถวนี้เชื่อว่าเป็นความศักดิ์สิทธิ์ขององค์เจ้าพ่อหลักเมืองนั่นเอง

ภาพจาก commons.wikimedia.org

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (พระประแดง) เปิดเวลา ๐๖.๐๐ – ๑๘.๐๐ น. (ทุกวัน)

การเดินทางไปยังศาลเจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดง

สังเกตที่ตั้งอยู่ภายในบริเวณตลาดพระประแดง ติดกับที่ว่าการอำเภอพระประแดง มีรถโดยสารประจำทางที่ผ่าน ได้แก่ สาย ๖, สาย ๗๒, สาย ๕๐๖, ปอ. ๑๓๘, ปอ. ๑๔๐ ไปลงตลาดพระประแดง แล้วเดินเข้าไปในตลาด ประมาณไม่เกินร้อยเมตร ก็จะเห็นตัวศาลอยู่ทางด้านซ้ายมือ (ที่ทางเข้าตลาดจะมีป้ายบอกชื่อศาลเจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดงอยู่ครับ) หากไปไม่ถูกจริงๆ เมื่อลงรถที่หน้าตลาดแล้ว ให้ถามทางพ่อค้าแม่ค้าแถวนั้นก็ได้ ว่าจะมาที่ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองได้อย่างไร

ขอขอบคุณข้อมูลจาก : samutprakan.mots.go.th

ขอขอบคุณภาพจาก : commons.wikimedia.org และ temple.siamganesh.com